Νέα δεδομένα για τα Μέσα Ενημέρωσης φέρνει η Οδηγία «Media Act» στην Ελλάδα. Η ανεξαρτησία των ιδιωτικών και δημόσιων ΜΜΕ αλλά και η εν διαφάνεια λειτουργία της Ραδιοτηλεοπτικής Αρχής προσδιορίζονται από τον Κανονισμό 1083/2024 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον οποίο καλείται να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο η κυβέρνηση. Η Οδηγία καλύπτει τις μετρήσεις απήχησης, την κρατική διαφήμιση αλλά και το δικαίωμα πρόσβασης των πολιτών διακρατικά, σε όλη την ΕΕ και σε όλες τις κατηγορίες των ΜΜΕ.
- Όσον αφορά την κρατική διαφήμιση, η Οδηγία ρητά εξαιρεί τις έκτακτες καταστάσεις τύπου Covid, όταν στην Ελλάδα εφαρμόστηκε η επονομαζόμενη «λίστα Πέτσα». Η «Media Act» υπογραμμίζει πως «ο ορισμός της κρατικής διαφήμισης δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσημες αναγγελίες που δικαιολογούνται από επιτακτικό λόγο δημόσιου συμφέροντος, όπως μηνύματα έκτακτης ανάγκης από τις δημόσιες αρχές ή οντότητες, τα οποία είναι απαραίτητα, για παράδειγμα, σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή κρίσεων υγείας, ατυχημάτων ή άλλων αιφνίδιων περιστατικών που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη σε άτομα».
Για την εξάρτηση των ΜΜΕ από το κράτος ή από τρίτους η Οδηγία αναφέρει πως υπάρχει ο κίνδυνος αυτού που συνηθώς αναφέρεται ως «ομηρία των Μέσων Ενημέρωσης» και αφορά κυρίως τα δημόσια ΜΜΕ, σημειώνοντας πως «μπορεί να προσφέρουν μη ισορροπημένο δημοσιογραφικό έργο, ενώ επιδοτούνται από το κράτος» με βάση τα διεθνή πρότυπα που έχει αναπτύξει το Συμβούλιο της Ευρώπης. Η Οδηγία ζητάει «να θεσπιστούν αποτελεσματικές νομικές διασφαλίσεις για την ανεξάρτητη λειτουργία των παρόχων δημόσιων υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης σε ολόκληρη την Ένωση, απαλλαγμένων από κυβερνητικά, πολιτικά, οικονομικά ή ιδιωτικά συμφέροντα». Στην Ελλάδα, τα δύο ΜΜΕ που ελέγχονται απευθείας από το κράτος, όπου πρέπει να υπάρξει συνολική αλλαγή και συμμόρφωση στην Οδηγία, είναι η ΕΡΤ και το ΑΠΕ.
Και ενώ το ΕΣΡ έχει σταματήσει να αναρτά στη «Διαύγεια» τις αποφάσεις που αφορούν τα ΜΜΕ, η Οδηγία τονίζει πως «για την περαιτέρω συμβολή σε υψηλό επίπεδο διαφάνειας όσον αφορά την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αναθέσουν στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ή φορείς ή σε άλλες αρμόδιες αρχές και φορείς την ανάπτυξη βάσεων δεδομένων για την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης». Και μάλιστα προτείνει την αντικατάσταση της Ομάδας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Υπηρεσίες Οπτικοακουστικών Μέσων (ERGA) από μια πιο ισχυρή Αρχή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Μέσων Ενημέρωσης, το οποίο θα έχει ισχυρές εξουσίες.
